Samen sterk in de niche: waarom een ECMO-netwerk is ontstaan
Het aantal ECMO-behandelingen is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen en daarmee ook de uitdagingen voor verpleegkundigen. Verschillen in eisen en kwaliteitsniveaus tussen ziekenhuizen, een gebrek aan standaarden en ECMO als een zeer gespecialiseerde procedure leidden in Duitsland tot de oprichting van een landelijk netwerk van ECMO-verpleegkundigen in 2022. Inmiddels doen er dertig Duitse ziekenhuizen mee en het aantal neemt nog steeds toe.
Het doel: dialoog. Praktisch en rechttoe rechtaan, want op veel plaatsen moeten verpleegkundigen complexe therapieën helpen ontwikkelen, hun eigen bijscholing volgen en passende zorgstandaarden ontwikkelen. Dit vereist een geïnformeerde uitwisseling en betrouwbare structuren.
Tegelijkertijd is de professionele focus de afgelopen jaren merkbaar verschoven. In plaats van primair te focussen op beademing en hemodynamiek, ligt de focus steeds meer op verpleegkundige thema's zoals mobilisatie, deliriummanagement en sedatie. "Het onderwerp ECMO wordt steeds meer verpleegkundig gerelateerd en we willen deze kloof actief dichten", legt Tobias Wittler, woordvoerder van het netwerk, uit. Zijn adjunct, Tobias Ochmann, voegt daaraan toe: "Ons doel is om een laagdrempelig platform te creëren waar verpleegkundigen op een praktische manier met elkaar in contact kunnen komen, om antwoord te krijgen op vragen en om kennis en ervaringen uit te wisselen."
Uitwisseling wanneer elke minuut telt
ECMO wordt in veel ziekenhuizen maar zelden toegepast, vaak bij acute noodgevallen. Hierdoor ontstaan er vragen waarop men niet altijd direct een antwoord heeft. "Je staat voor het apparaat in het ziekenhuis, je hebt een dringende vraag en vaak is er geen direct aanspreekpunt dat je meteen kunt bereiken", beschrijft Tobias Wittler de situatie.
Het netwerk maakt dit wel mogelijk. Leden stellen hun vragen via de chatgroep en ontvangen meestal binnen enkele minuten bruikbare feedback. "Er is altijd wel iemand die kan helpen of dat nu vanuit eigen ervaring is of door experts uit het netwerk in te schakelen."
Ook in moeilijke of atypische situaties is professionele ondersteuning van onschatbare waarde. Of het nu gaat om alternatieve oplossingen of de bevestiging dat je correct hebt gehandeld, het netwerk biedt een beschermde ruimte voor reflectie en professionele ontwikkeling.
Gelijkwaardige communicatie in plaats van concurrentie
Wat het netwerk bijzonder maakt, is de open communicatie en respectvolle interactie. "Verpleegkundigen zijn ongelooflijk goed in netwerken, omdat er geen rigide barrières zijn", zegt Tobias Ochmann. "Je kunt op gelijke voet ideeën uitwisselen en vragen stellen die je elders misschien niet durft te stellen."
Vooral in ziekenhuizen met weinig ECMO-gevallen helpt dit om onzekerheid te overwinnen en te leren van best practices. Zonder concurrentie. "Het gaat er niet om wie de beste is, maar om inhoudelijk samen te werken en elkaar te ondersteunen."
Standaarden uit de verpleegkundige praktijk
Naast het leveren van acute hulp streeft het netwerk naar langetermijndoelen. Door dialoog wordt duidelijk waar uniforme standaarden ontbreken, bijvoorbeeld bij bepaalde verpleegkundige interventies of handelingen. "Als we constateren dat er geen eenduidige aanpak voor een probleem is, werken we samen aan een oplossing", aldus Tobias Ochmann. Het verpleegkundig perspectief staat hierbij centraal: "Want er wordt vaak over verpleegkunde gesproken, maar de invulling ervan wordt nog te weinig door verpleegkundigen zelf vormgegeven. Via het netwerk hebben zij nu een sterkere stem en de mogelijkheid om hun expertise actief in te brengen."
Ook de inwerkperiode van nieuwe collega's is een centraal thema. Trainingsconcepten, individuele inwerkplannen, simulatietrainingen en bewezen methoden komen aan bod; steeds met als doel kennis op een praktische en duurzame manier over te dragen.
Verbonden in de toekomst
Het succes verspreidt zich en ook artsen vragen of ze mogen deelnemen, maar voorlopig blijft het netwerk gefocust op verpleegkundigen. "We willen ervoor zorgen dat de specifieke uitdagingen in de ECMO-zorg gehoord en aangepakt worden", aldus Tobias Wittler. Een interdisciplinaire aanpak blijft echter in de toekomst denkbaar.
Jaarlijks wordt er een groot netwerksymposium georganiseerd, dat openstaat voor alle geïnteresseerde verpleegkundigen. Daarnaast verschijnt er elk kwartaal een nieuwsbrief met actuele onderzoeken, data en relevante onderwerpen. Aanmelden is mogelijk via de website van het netwerk.
ECMO in de Benelux
In de Benelux spelen beroepsverenigingen als de Belgian Society for Extracorporeal Technology (BelSECT) en de Nederlandse Sociëteit voor ExtraCorporele Circulatie (NeSECC) een belangrijke rol in de kennisuitwisseling op het gebied van ECMO. Beide verenigingen richten zich op perfusionisten en organiseren jaarlijks diverse educatieve evenementen, gericht op het delen van kennis en de laatste ontwikkelingen binnen het vakgebied van hun leden. Getinge is trotse sponsor van beide organisaties.